Opisywanie przeszłości po fińsku (przegląd przez czasy przeszłe + określniki czasu)

Dzisiejszy post jest z cyklu „W 80 blogów dookoła świata”. Jest to akcja, w ramach której autorzy blogów językowo-kulturowych piszą artykuł o podobnej tematyce 25. dnia każdego miesiąca. Dziś tematem jest „Było minęło”, a ja podejdę do tego zagadnienia pod kątem językowym.

Jak opisać minione wydarzenia? Jakie są czasy przeszłe w języku fińskim? Jakich określników czasu możemy użyć?

 

Jeśli chcemy opisać, co kiedyś się wydarzyło, warto znać formy czasów przeszłych oraz wyrazy opisujące przeszłe zdarzenia.

W fińskim są trzy czasy przeszłe: imperfekti, perfekti oraz pluskvamperfekti.

Najczęściej stosowanym czasem przeszłym jest imperfekti. Jest to odpowiednik angielskiego czasu past simple i służy do opisania skończonych wydarzeń w przeszłości.

Asuin Suomessa neljä vuotta. – Mieszkałam w Finlandii cztery lata. (ale już nie mieszkam)

Kävimme Varsovassa viime viikolla. – Byliśmy w Warszawie w zeszłym tygodniu.

Söimme pizzaa eilen. – Wczoraj jedliśmy pizzę.

Maanantaina en tehnyt mitään. – W poniedziałek nic nie robiłam.

Tutaj znajdziesz informacje, jak tworzyć czas przeszły imperfekti.

Imperfekti łączny się często z takimi określnikami czasu jak:

viimew zeszłym

viime yönä – zeszłej nocy

viime viikolla – w zeszłym tygodniu

viime keskiviikkona – w zeszłą środę

viime kuussa – w zeszłym miesiącu

viime keväänä – zeszłej wiosny

viime vuonna – w zeszłym roku

viime vuosina – w zeszłych latach

edellinen – poprzedni

edellisenä päivänä – poprzedniego dnia

edellisellä viikolla – w poprzednim tygodniu

edellisessä kuussa – w poprzednim miesIącu

sittentemu

vuosi sitten – rok temu

kaksi vuotta sitten – dwa lata temu

eilenwczoraj

toissapäiväprzedwczoraj

milloin viimeksikiedy ostatnio

 

Kolejnym czasem przeszłym jest perfekti. Jest to odpowiednik angielskiego czasu present perfect i służy do opisania wydarzeń, które rozpoczęły się w przeszłości i trwają nadal lub mają wpływ na teraźniejszość.

Olen asunut Suomessa jo neljä vuotta. – Mieszkam w Finlandii już cztery lata. (nadal mieszkam)

Olen syntynyt vuonna 1983. – Urodziłam się w 1983.

Oletko koskaan käynyt Varsovassa? – Czy kiedykolwiek byłeś w Warszawie?

Oletko jo syönyt? – Czy już jadłeś?

En ole vielä syönyt. – Jeszcze nie jadłem.

Kun olen tiskannut, pesen lattiat. – Jak pozmywam nauczynia, umyję podłogi.

Tutaj znajdziesz informacje, jak tworzyć czas przeszły perfekti.

Perfekti łączny się często z takimi określnikami czasu jak:

jojuż

ei vieläjeszcze nie

koskaankiedykolwiek (w pytaniach)

ei koskaannigdy

kertaa – razy (np. kaksi kertaa, monta kertaa)

kuinka kauan – jak długo

aina – zawsze

joskus – czasami; kiedyś

silloin tällöin – od czasu do czasu

usein – często

koko ikäni – całe (moje) życie

 

Najrzadziej używanym czasem przeszłym jest pluskvamperfekti. Jest to odpowiednik angielskiego czasu past perfect i służy do opisania wydarzeń zaprzeszłych, gdy chcemy podkreślić kolejność wydarzeń.

Kun olin tiskannut, pesin lattiat. – Gdy pozmywałam naczynia, umyłam podłogi

Olimme Puolassa viime talvena. En ollut käynyt Varsovassa aikaisemmin. – Nie byłam w Warszawie wcześniej.

Tutaj znajdziesz informacje, jak tworzyć czas zaprzeszły pluskvamperfekti.

Pluskvamperfekti łączny się często z takimi określnikami czasu jak:

kungdy

aikaisemminwcześniej

 

80_blogow

A co inni autorzy blogów językowo-kulturowych napisali w temacie „Było minęło”? Sprawdźcie poniżej:

Austria:

Viennese breakfast –  Było minęło – czasy CK

Chiny:

Biały Mały Tajfun – YMCA

Francja:

Demain viens avec tes parents – Było minęło – Les Années folles

Francuskie i inne notatki Niki – Było, minęło… Minitel – 30 lat francuskiego protoplasty internetu

FRANG – Było, minęło – 4 najbardziej (nie)zapomniane francuskie wynalazki

Gruzja:

Gruzja okiem nieobiektywnym – Była sobie fabryka…

Hiszpania:

Hiszpański na luzie – Hiszpańska przeszłość ciągle żywa: pesetas

Japonia:

Japonia-info.pl – O-haguro – zwyczaj czernienia zębów

Kirgistan:

Enesaj.pl – Dawne nazwy miast Azji Środkowej

Litwa:

Na Litwie – 10 miejsc na Litwie, które zmieniły się niemal nie do poznania

Niemcy:

Nauka Niemieckiego w Domu – Było, minęło kiedyś w Niemczech

Niemiecka Sofa – Było, minęło …

Norwegia:

Norwegolożka: Dawno temu w północnej Norwegii 

Rosja:

Dagatlumaczy.pl – Blog o tłumaczeniach i języku rosyjskim, Dawne miary rosyjskie

Turcja:

Turcja okiem nieobiektywnym – Było-minęło… tureckie miasta kiedyś i dziś

Wielka Brytania:

Angielska Herbata – Jak język angielski wyglądał tysiąc lat temu?

Angielski C2 – Było minęło – służba (Downton Abbey)

Angielski dla każdego – 10 historycznych filmów o Wielkiej Brytanii

english-at-tea – Zamki w Wielkiej Brytanii, które muszę zobaczyć

Włochy:

Studia, parla, ama  – W 80 blogów – był lir, nie ma lira.

Italia nel cuore – Co Napoleon ma wspólnego z włoską flagą?

Wielojęzyczne:

uLANGUAGES – Jak wyglądała nauka języka w przeszłości?

Uważasz, że mój artykuł był wartościowy? Jeśli tak, może spodobają Ci się również moje ebooki do nauki języka fińskiego
Zestaw do nauki języka fińskiego 10 w 1
Gramatyka języka fińskiego z ćwiczeniami. Część 2
Gramatyka języka fińskiego z ćwiczeniami. Część 1
Język fiński. Słownictwo z ćwiczeniami dla początkujących
Memo-Monika-Kociuba-thumb

Suomika

Języki obce od zawsze były moją pasją. Przyjemność sprawiała mi ich nauka, ale również nauczanie innych. Dlatego od 10 lat organizuję kursy językowe (fińskiego, niemieckiego, angielskiego oraz polskiego dla obcokrajowców), prowadzę lekcje indywidualne przez Skype, projektuję strony internetowe i inne materiały dydaktyczne, w tym e-learning.

Możesz również polubić…

8 komentarzy

  1. Nika pisze:

    Ciekawa jestem czy pluskvamperfekti jest uzywany przez przecietnych Finow na co dzien czy tez to taki bardziej wyszukany czas uzywany przez wyzsze sfery czy w literaturze?

    • Memo-Monika-Kociuba-thumb Suomika pisze:

      Myślę, że na co dzień pluskvamperfekti nie jest często używany. Będzie użyty, jeśli ktoś opowiada jakąś historię i chce podkreślić kolejność wydarzeń.

  2. Iwona pisze:

    Moi znajomi uzywaja – obecnie, gdy opowiadaja o swoich dzieciach i ich dokonaniach, bo czasem jest wazne, ktore z dzieci cos spsocilo najpierw, a drugie cos pozniej zrobilo itp. 🙂 Natomast niekoniecznie pamietali, jak sie ten czas nazywa (bo i my – Polacy – nie zawsze mozemy wiedziec, co to jest „czas zaprzeszly”, zwlaszcza ze w j. polskim jego budowa jest inna i nikt go nie uzywa w zasadzie).

  3. Dorota / Hiszpański na luzie pisze:

    Ciekawe, że w tak odmiennym języku jak fiński można z powodzeniem porównać użycie czasów przeszłych do tych w angielskim!

  4. Angielska Herbata pisze:

    Czy w Twoim odczuciu fińskie czasy przeszłe też sprawiają uczącym się takie problemy jak angielskie?

    • Memo-Monika-Kociuba-thumb Suomika pisze:

      Łącznie są tylko cztery czasy w fińskim (trzy czasy przeszłe + czas teraźniejszy), więc nie stanowią one tak dużego problemu jak w angielskim. Trudność może jedynie sprawiać tworzenie samej formy czasu przeszłego imperfekti.

  5. Krzychu pisze:

    Moi! Po viime i edellinen który mam dać przypadek? Dziękuję z góry.

    • Memo-Monika-Kociuba-thumb Suomika pisze:

      Edellinen (poprzedni) traktujemy jak zwykły przymiotnik, więc ma on taki sam przypadek jak rzeczownik.
      Viime (zeszły) jest to wyraz nieodmienny.
      Przypadek wyrazu po nich jest zwykle taki sam, jak gdy ten wyraz występuje samodzielnie. Np. vuonna (w roku) – viime vuonna (zeszłego roku), edellisenä vuonna (poprzedniego roku)
      viikolla (w tygodniu) – viime viikolla (zeszłego tygodnia), edellisellä viikolla (w poprzednim tygodniu).

      Jest tylko parę wyjątków: pory roku i pory dnia, kiedy to nie ma spójności, i zamiast przypadku adessiivi (-lla) stosujemy przypadek essiivi (-na):
      kesällä (latem) – viime kesänä (zeszłego lata), edellisenä kesänä (poprzedniego lata)
      illalla (wieczorem) – viime iltana (zeszłego wieczora), edellisenä iltana (poprzedniego wieczora)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.