Zdanie orzecznikowe – Predikatiivi (Maito on valkoista.)
- Niektóre zdania w języku fińsku są zdaniami orzecznikowymi. Zawierają one podmiot oraz orzeczenie imienne, które składa się z czasownika ‘olla’ (być) oraz orzecznika. Przykład:
Kirja on halpa. (Książka jest tania.)
‘kirja’ – podmiot,
‘on’– łącznik,
‘halpa’ – orzecznik (po fińsku ‘predikatiivi’)
- PODMIOT w zdaniu orzecznikowym jest zawsze w nominatiivi.
Viini on hyvää. (Wino jest dobre.)
- ORZECZNIK opisuje jaki jest podmiot. Odpowiada na pytania: Jaki jest? Czym jest? Czyj jest? Orzecznik może być przymiotnikiem, rzeczownikiem lub zaimkiem. Przykłady:
Kissa on pieni. (Kot jest mały.) ’pieni’ to przymiotnik
Kissa on eläin. (Kot jest zwierzęciem.) ‘eläin’ to rzeczownik
Kissa on Pekan. (Kot jest Pekki. Kot należy do Pekki.) ’Pekka’ to rzeczownik (nazwa własna)
Kissa on hänen. (Kot jest jego.) ’hänen’ to zaimek dzierżawczy
JAKI JEST PRZYPADEK ORZECZNIKA, JEŚLI PODMIOT JEST POLICZALNY?
- Jeżeli podmiot jest policzalny i w liczbie pojedynczej, wtedy orzecznik jest w nominatiivi (również w przeczeniu). Przykłady:
Mikä tämä on? (Co to jest?) – wskazując na przedmiot fizyczny, policzalny
Tämä on kuppi. (To jest filiżanka.) Tämä ei ole kuppi. (To nie jest filiżanka.)
Millainen kuppi on? (Jaka jest filiżanka?)
Kuppi on kuuma. (Filiżanka jest gorąca.) Kuppi ei ole kuuma. (Filiżanka nie jest gorąca.)
Jimi on opettaja. (Jimi jest nauczycielem.) Jimi ei ole opettaja. (Jimi nie jest nauczycielem.)
- Uwaga! Jeżeli orzecznik opisuje, z czego zrobiona jest rzecz, wtedy jest on w partitiivi. Przykład:
Laukku on nahkaa. (Torba jest ze skóry.)
JAKI JEST PRZYPADEK ORZECZNIKA, JEŚLI PODMIOT JEST NIEPOLICZALNY?
- Jeżeli podmiot jest niepoliczalny lub abstrakcyjny, wtedy orzecznik jest w partitiivi. Przykłady:
Mitä tämä on? (Co to jest?) – wskazując na substancję, podmiotem jest ‘tämä’
Se on kahvia. (To jest kawa.)
Millaista kahvi on? (Jaka jest kawa?)
Kahvi on kuumaa. (Kawa jest gorąca.)
Lukeminen on hauskaa. (Czytanie jest przyjemne.)
- Uwaga wyjątki! Jeżeli podmiotem jest ‘ilma’/’sää’ (pogoda) lub ‘taivas’ (niebo), orzecznik jest w nominatiivi. Przykład:
Ilma on kaunis. (Pogoda jest piękna.)
- Uwaga! Jeżeli orzecznikiem jest rzeczownik, wtedy jest on w nominatiivi. Przykłady:
Kahvi on hyvä ruokajuoma. (Kawa jest dobrym napojem.)
Zobaczcie również filmik, w którym temat predikatiivi został poruszony: Kuulostaa Hyvältä – Sounds Good 4 ,
A TUTAJ z transkrypcją i tłumaczeniem na rosyjski 😉
a co z liczbą mnogą?
W liczbie mnogiej to trochę inaczej działa. W skrócie:
Orzecznik w liczbie mnogiej jest najczęściej w partitiivi (nawet z wyrazami policzalnymi).
Me olemme puolalaisia. – Jesteśmy polakami.
Puut ovat vihreitä. – Drzewa są zielone.
Czasami jednak pojawi się orzecznik w mianowniku, gdy opisujemy wyraz występujący tylko lub często w liczbie mnogiej albo mamy na myśli wszystkie rzeczy. Przykłady:
Nämä sakset ovat terävät. – Te nożyczki są ostre.
(Kaikki) Keittiön seinät ovat keltaiset. – (Wszystkie) ściany w kuchni są żółte.