Pierwszy bezokolicznik w przypadku translatiivi (pitkä 1. infinitiivi: puhuakseen)

Ostatnio rozpoczęłam serię artykułów opisujących bezokoliczniki w języku fińskim.

Opisałam już zastosowanie pierwszego bezokolicznika (1. infinitiivi).

Dziś nadal będę w obrębie pierwszego bezokolicznika, ale w dłuższej wersji (pitkä 1. infinitiivi), czyli w przypadku translatiivi.

Pierwszy bezokolicznik w przypadku translatiivi (np. puhuakseen) nie występuje tak często jak ten w formie podstawowej (np. puhua) i zwykle dopiero jest omawiany na kursach na poziomie zaawansowanym.

Jak tworzymy pierwszy bezokolicznik w przypadku translatiivi?

Taki bezokolicznik składa się z trzech sklejonych ze sobą elementów:

Zatem przykładowo czasownik puhua (mówić) mógłby wyglądać tak w tej dłuższej wersji w różnych osobach:

puhua + kse + ni = puhuakseni

puhua + kse + si = puhuaksesi

puhua + kse + en = puhuakseen

puhua + kse + mme = puhuaksemme

puhua + kse + nne = puhuaksenne

Do czego służy pierwszy bezokolicznik w przypadku translatiivi?

Taki bezokolicznik służy do opisania celu. W polskim tłumaczeniu pojawi się wyraz „żeby”. Odpowiadamy wtedy na pytania: w jakim celu? po co?

Lähden lomalle levätäkseni. – Wyjeżdżam na wakacje, żeby wypocząć.

Sinun täytyy käydä kuntosalilla laihduttaaksesi. – Musisz chodzić na siłownię, żeby schudnąć.

Hän osallistui kilpailuun voittaakseen. – On wziął udział w zawodach, żeby wygrać.

Me syömme elääksemme emmekä elä syödäksemme. – Jemy, żeby żyć, a nie żyjemy, żeby jeść.

Meidän täytyy mennä kirjastoon lainataksenne kirjoja. – Musicie iść do biblioteki, żeby wypożyczyć książki.

He tulivat Suomeen oppiakseen suomea. – Oni przyjechali się do Finlandii, żeby nauczyć się fińskiego.

Takie zdania można też powiedzieć wykorzystując zdanie podrzędne ze spójnikiem jotta (żeby).

He tulivat Suomeen, jotta he oppisivat suomea. – Oni przyjechali się do Finlandii, żeby nauczyć się fińskiego.

W pewnym stopniu podobne będą też zdania z bezokolicznikiem z końcówką –MAAN. Chociaż wtedy mniej podkreślamy cel do osiągnięcia, a jedynie planowaną czynność.

He tulivat Suomeen oppimaan suomea. – Oni przyjechali do Finlandii nauczyć się fińskiego.

Czasowniki takie jak tietää (wiedzieć), ymmärtää (rozumieć) albo muistaa (pamiętać) też czasami pojawiają się w długiej formie pierwszego bezokolicznika jako: tietääkseni, ymmärtääkseni, muistaakseni (lub z inną końcówką dzierżawczą). Używamy takich zwrotów do upewniania się co do swojej wiedzy o ile…/ jeśli dobrze…

Tietääkseni koe on huomenna. – O ile wiem, egzamin jest jutro.

Ymmärtääkseni tässä on virhe. – Jeśli dobrze rozumiem, tu jest błąd.

Muistaakseni se tapahtui torstaina. – Jeśli dobrze pamiętam, to wydarzyło się w czwartek.