Allatiivi (kenelle? mille?)
- Allatiivi jest przypadkiem lokatywnym i odpowiada na pytania: Kenelle? (Do kogo? Komu? Dla kogo?) Mille? / Mihin? (Na co? Dokąd? )
- Przypadek allatiivi jest używany, jeżeli opisujemy otwarte/płaskie miejsce, na które ktoś lub coś zmierza. Łączy się często z takimi czasownikami ruchu jak na przykład mennä (iść), matkustaa (podróżować), ajaa (jechać), lähteä (wychodzić).
Menen torille. – Idę na rynek. Kissa hyppää pöydälle. – Kot skacze na stół.
Również: Käänny oikealle ja sitten vasemmalle. – Skręć w prawo, a potem w lewo.- Niektóre kraje i miejscowości są traktowane jako „otwarte” i łączą się z przypadkiem allatiivi, zamiast illatiivi, np. Venäjä (Rosja), Tampere, Rovaniemi, Vantaa.
Muutamme Venäjälle. – Przeprowadzamy się do Rosji.
- Przypadek allatiivi jest też używany w odniesieniu do pewnych sytuacji (niekoniecznie związanych z konkretnym miejscem) albo gdy do kogoś idziemy lub komuś coś dajemy, np.
lomalle – na wakacje
matkalle – w podróż
kurssille – na kurs
ulkomaille – za granicę
lounaalle – na lunch
kahville – na kawę
oluelle – na piwo
kävelylle – na spacer
tauolle – na przerwę
tupakalle – na papierosa
isälle – do/dla ojca
Laurille – do/dla Lauriego
- Przypadek allatiivi w liczbie pojedynczej tworzymy dodając końcówkę –lle do rdzenia wyrazu.
tori + lle = torille
tie + lle = tielle
- Zmiany spółgłoskowe oraz w końcówce rdzenia przy tworzeniu przypadku allatiivi są takie same jak w przypadku inessiivi
mökki – mökille (kk > k)
asiakas – asiakkaalle (k > kk, as > aa)
- Allatiivi łączy się z czasownikami:
asettua * | usadowić się, stanąć |
ehtiä * | zdążyć na |
joutua * | trafić do |
jättää * | zostawić (gdzieś) |
jäädä * | zostać (gdzieś) |
kuulua * | należeć do |
sopia * | pasować do |
unohtaa * | zapomnieć (gdzieś) |
Hän jäi kurssille. – On został na kursie.
- Przypadek allatiivi też będzie użyty, jeżeli komuś coś dajemy lub mówimy. Pojawią się takie czasowniki jak:
antaa | dać (komuś) | opettaa | uczyć (kogoś) |
esitellä | przedstawiać (komuś) | sanoa | powiedzieć (komuś) |
kertoa | opowiadać (komuś) | soittaa | dzwonić (do kogoś) |
kirjoittaa | pisać (do kogoś) | suositella | polecać (komuś) |
lainata | pożyczyć (komuś) | tarjota | oferować (komuś) |
lähettää | wysyłać (do kogoś) | tuoda | przynosić (komuś) |
näyttää | pokazać (komuś) | viedä | zanosić (komuś) |
puhua | mówić do | vastata | odpowiadać (komuś) |
Mikko antaa lahjan Hannalle. – Mikko daje prezent Hannie. Sano äidille, että tulen illalla. – Powiedz mamie, że przyjdę wieczorem.
- Allatiivi łączy się z przymiotnikami:
allerginen | uczulony na |
olla kateellinen | zazdrościć (komuś) |
kiitollinen | wdzięczny (komuś) |
kohtelias | uprzejmy dla |
olla mustasukkainen | być zazdrosnym o |
rehellinen | szczery z (kimś) |
tyypillinen | typowy dla |
vaarallinen | niebezpieczny dla |
vihainen | zły na |
ystävällinen | przyjazny dla |
Myyjän täytyy olla ystävällinen asiakkaille. – Sprzedawca musi być życzliwy dla klientów.
W fińskim często dochodzi do wymiany spógłosek. Jedną z takich zmian jest zanikanie 'k', lub na odwrót - pojawianie się…
Terve, minulla on kysyms dlaczego w czasowniku typ czery MAATA doszło do zamiany samogłoski A na spòłgłoskę K np maata…
Moi! 'Keskellä' jest ciekawym wyrazem, bo może występować zarówno w postpozycji (wtedy łączy się z genetiivi), jak i w prepozycji…