Jak prosić o coś po fińsku?
W fińskim ciężko przetłumaczyć słowo „proszę”. Żeby prosić (o coś) po fińsku możemy użyć różnych konstrukcji.
- PROSZENIE O RZECZ
Jeśli prosimy o otrzymanie jakiejś rzeczy, użyjemy czasownika saada (dostawać) w formie pytającej i często w trybie przypuszczającym. Można też użyć czasowników haluta (chcieć) lub ottaa (wziąć) też w trybie przypuszczającym (-isi-) i/lub dostawiając wyraz kiitos (dziękuję) na końcu wypowiedzi.
Saanko …? – Poproszę … (Dosłownie: Czy dostanę … ?)
Saisinko …? – Poproszę … (Dosłownie: Czy dostałbym … ?)
Haluaisin … – Chciałbym …
Ottaisin … Wziąłbym …
…., kiitos – Poproszę … (Dosłownie: …, dziękuję)
Saanko kupin kahvia? – Poproszę filiżankę kawy. (Dosłownie: Czy dostanę filiżankę kawy?)
Saisinko kupin kahvia? – Poproszę filiżankę kawy. (Dosłownie: Czy dostałbym filiżankę kawy?)
Haluaisin kupin kahvia. – Chciałbym filiżankę kawy.
Ottaisin kupin kahvia. – Wziąłbym filiżankę kawy.
Kuppi kahvia, kiitos. – Poproszę filiżankę kawy. (Dosłownie: Filiżanka kawy, dziękuję.)
Saisinko laskun? – Poproszę rachunek.
Saanko luvan? – Czy mogę prosić do tańca? (Dosłownie: Czy dostanę pozwolenie?)
Saisinko tulta? – Czy mogę prosić o ogień?
- PROSZENIE O ZGODĘ
A jeśli prosimy o zgodę na wykonanie czegoś, użyjemy czasownika saada (dostawać):
Saanko … ? – Czy mogę … ?
Saisinko … ? – Czy mógłbym … ?
Saako … ? – Czy można … ?
Saanko mennä vessaan? – Czy mogę wyjść do łazienki?
Saanko maksaa? – Czy mogę zapłacić? (prosząc o rachunek)
Saisinko puhua Mikon kanssa? – Czy mógłbym porozmawiać z Mikko?
Saanko polttaa? – Czy mogę zapalić?
Saako täällä polttaa? – Czy można tutaj palić?
- PROSZENIE, ABY KTOŚ COŚ ZROBIŁ
Jeśli prosimy kogoś o wykonanie czynności, użyjemy czasownika voida (móc), viitsiä (raczyć, zechcieć) lub innych czasowników w trybie przypuszczającym. Możemy też zastosować tryb rozkazujący (ewentualnie ze zwrotem ole hyvä ja … , żeby było grzeczniej).
Voisitko … ? – Czy mógłbyś … ?
Viitsisitkö … ? – Czy mógłbyś … ?
Ole hyvä ja … – Bądź dobry i …
Voisitko sulkea oven? – Czy mógłbyś zamknąć drzwi?
Viitsisitkö sulkea oven? – Czy mógłbyś zamknąć drzwi?
Sulkisitko oven? – Zamknąłbyś drzwi?
Ole hyvä ja sulje ovi! – Proszę zamknąć drzwi. (Dosłownie: Bądź dobry i zamknij drzwi!)
Sulje ovi! – Zamknij drzwi!
Sulkekaa ovi! – Zamknijcie drzwi! / Niech pan/pani zamknie drzwi!
- „PROSZĘ” PRZY PODAWANIU CZEGOŚ
Natomiast, aby powiedzieć „proszę”, gdy coś dajemy użyjemy zwrotu:
Ole hyvä! – Proszę! (podając coś jednej osobie)
Olkaa hyvä! – Proszę! (podając coś osobie, jeśli jest między wami formalna relacja)
Olkaa hyvät! – Proszę! (podając coś wielu osobom)
- PROSIĆ JAKO CZYNNOŚĆ
Sam czasownik prosić to pyytää, i użyjemy go, jeśli chcemy prosić o coś w sposób doniosły lub opisać samą czynność proszenia.
Pyydän hiljaisuutta! – Proszę o ciszę!
Pyydän anteeksi! – Proszę o wybaczenie!
Jos pyydät kauniisti, niin saat. – Jak ładnie poprosisz, to dostaniesz.
Pyysin isältä rahaa. – Poprosiłam ojca o pieniądze.
- „PROSZĘ/BŁAGAM” POTOCZNIE
I na koniec jeszcze wspomnę o zwrotach, których użyjemy w języku potocznym prosząc o coś, błagając.
Pliis! – Proszę!/Błagam!
Ole kiltti! – Proszę! (głównie do dzieci, dosłownie: Bądź grzeczny!)
Pliis, Antti, ei nyt. – Proszę, Antti, nie teraz.
Pliis, pliis! – Proszę, no proszę!
Ole kiltti ja lopeta! – Proszę przestań!
Moi 🙂 czy gdy podając coś kilku osobom, nie powiemy Olkaa hyvät?
Racja! A „Olkaa hyvä” będzie, gdy zwracamy się do jednej osoby formalnie.
Choć nie znam fińskiego, to widzę, że podobne problemy ze słowem proszę widać w języku rosyjskim. Tam trzeba użyć czasownika w liczbie mnogiej, aby kogoś o coś poprosić.
Witam. Czy można również użyć czasownika pystyä? Np. pystytkö antaa mulle…?
Raczej rzadko użyjemy tego czasownika, gdy o coś prosimy, a raczej wtedy, gdy pytamy czy ktoś coś umie lub jest w stanie coś zrobić.
„Pystyä” oznacza „potrafić”, „być w stanie” i łączy się z -MAAN, więc zdanie „Pystytkö antamaan minulle…” oznaczałoby „Czy jesteś w stanie/potrafisz mi dać …”
To ja pozwolę sobie dołączyć się z moim pytaniem o wyrażanie próśb, życzeń. Proszę spojrzeć na poniższe zdania:
Chcę, żebyś PRZYSZEDŁ.
Mówiłam, żebyś to wreszcie ZROBIŁ.
Nie życzę sobie, żebyś go ODWIEDZAŁ.
Jak formę będą miały w fińskim zaznaczone przeze mnie wyrazy w zdaniu podrzędnym? W polskim wstawiamy czas przeszły, w językach romańskich tryb łączący, a w fińskim? Chyba kiedyś obiło mi się o uszy, że tryb przypuszczający, ale nie mogę znaleźć potwierdzenia. Z góry ślicznie dziękuję.
W fińskim rzeczywiście można użyć trybu przypuszczającego do wyrażenia próśb, ale tryb oznajmujący też jest ok.
Haluan, että tulet/tulisit.
Sanoin, että sinun täytyy/täytyisi tehdä se.
En halua/haluaisi, että sinä käyt/kävisit hänen luonaan.