„Ovi täytyy avata.” vs „Oven täytyy olla auki.”

Być może słyszeliście, że wyraz „täytyy” (musieć, trzeba) łączy się z genetiivi. Przykłady:

Minun täytyy jo lähteä. – Muszę już wyjść.

Heidän täytyy ostaa sänky. – Oni muszą kupić łóżko.

Meidän täytyy ostaa maitoa. – Musimy kupić mleko.

Nie zawsze jednak tak jest. Istnieją bowiem zdania bezpodmiotowe i wtedy nie użyjemy genetiivi. Przykłady:

Täytyy jo lähteä. – Trzeba już wyjść.

Täytyy ostaa sänky. – Trzeba kupić łóżko.

Täytyy ostaa maitoa. – Trzeba kupić mleko.

Często w takim zdaniu bez podmiotu wysuniemy dopełnienie na pierwszą pozycję:

Sänky täytyy ostaa. – Łóżko trzeba kupić. (”Sänky” to dopełnienie, dlatego jest w przypadku nominatiivi, a nie genetiivi)

Maitoa täytyy ostaa. – Mleko trzeba kupić. (”Maitoa” to dopełnienie i na dodatek wyraz niepoliczalny, dlatego jest w przypadku partitiivi)

Specyficznym rodzajem zdań są zdania egzystencjalne, w których podmiot nie wystąpi w genetiivi, lecz nominatiivi lub partitiivi. Na pierwszej pozycji w zdaniu wysuniemy nazwę miejsca. Przykład:

Makuuhuoneessa täytyy olla sänky. – W sypialni musi być łóżko.

Kaupassa täytyy olla maitoa. – W sklepie musi być mleko.

Jeśli nie pamiętasz, czym są zdania egzystencjalne, możesz sprawdzić mój wcześniejszy wpis:

Zdanie egzystencjalne w liczbie pojedynczej

Na koniec porównaj zdania:

Minä avaan oven. – Otwieram drzwi. („ovi” w tym zdaniu to dopełnienie)

Minun täytyy avata ovi. – Muszę otworzyć drzwi.

Ovi täytyy avata. – Drzwi trzeba otworzyć.

Ovi on auki. – Drzwi są otwarte. („ovi” w tym zdaniu to podmiot.)

Oven täytyy olla auki. – Drzwi muszą być otwarte.

Keittiössä on jääkaappi. – W kuchni jest (jakaś) lodówka. (jest to zdanie egzystencjalne)

Keittiössä täytyy olla jääkaappi. – W kuchni musi być lodówka.

Jääkaappi on keittiössä. – (Ta) lodówka jest w kuchni. (jest to zdanie zwykłe, a podmiot „jääkaappi” jest na pierwszym miejscu w zdaniu)

Jääkaapin täytyy olla keittiössä. – Lodówka musi być w kuchni.

Więcej informacji w artykule Kielikello 4/2012 „Pitääkö oven olla auki” oraz Kielitoimiston ohjepankki ”Genetiivi vai nominatiivi: tien vai tie pitäisi olla kunnossa?”