Jak nauczyć się gramatyki fińskiej?

N a pewno niektórych może przerazić gramatyka fińska i szybko zniechęcić do nauki. Czy trzeba być geniuszem, żeby nauczyć się wszystkich zasad gramatyki fińskiej? Fakt, gramatyka fińska jest złożona, ale z pewnością jest do nauczenia. Jest odmienna w porównaniu z gramatyką języków zachodnich. Mimo to, dzięki temu, że jest logiczna, można jej się nauczyć małymi krokami.

Dlaczego warto uczyć się gramatyki?

Gramatyka nadaje strukturę wypowiedzi. Można oczywiście przekazać prosty przekaz rzucając nieodmienione pojedyncze słówka, ale w pewnym momencie może zabraknąć nam narzędzi do wyrażenia przeszłości albo stworzenia pytania.

Gramatykę można porównać do narzędzi kuchennych, a słówka do produktów żywnościowych. Za pomocą tych dwóch elementów możemy stworzyć wykwintne danie – wypowiedź!

Dlaczego niektórzy z łatwością uczą się gramatyki?

Są osoby, które z przyjemnością poznają tajniki gramatyki. Zwykle są to osoby analityczne, które preferują rozkład tematu na czynniki pierwsze.

Z kolei osoby aktywne, nastawione przede wszystkim na komunikację, z reguły szybciej będą się nudzić siedząc przy zadaniach gramatycznych.

W praktyce jednak, może się okazać, że osoby, które mniej czasu poświęciły analizie gramatyki, potrafią płynniej się wypowiadać i, paradoksalnie, popełniają mniej błędów gramatycznych, niż osoby, które spędzały dużo czasu na naukę gramatyki, ale stroniły od wypowiedzi ustnych.

Poniżej przedstawiam kilka wskazówek, które mogą się przydać przy nauce gramatyki.

Przygotuj plan zagadnień gramatycznych

Przy nauce gramatyki warto skorzystać z gotowych programów nauczania. Dzięki temu możemy uczyć się gramatyki stopniowo i nie zniechęcimy się zbyt szybkim progresem nauki. TUTAJ przygotowałam przykładowy rozkład zagadnień gramatycznych z podziałem na poziomy nauki. Możesz odhaczać zagadnienie już przez Ciebie opanowane – to działa motywująco!

Zacznij od reguł albo od przykładów

Istnieją dwie metody nauki: metoda indukcyjna i metoda dedukcyjna. Wybierz taką, która Ci bardziej odpowiada.

Metoda indukcyjna (od szczegółu do ogółu) – odkrywanie zasad na podstawie przykładów. Najpierw analizujesz przykłady, potem wykonujesz ćwiczenia, a następnie tworzysz reguły gramatyczne. Zaletą tej metody jest to, że uczniowie efektywnie zapamiętują materiał, ponieważ sami muszą aktywnie dojść do reguły. Osoby są zaciekawione i pełnią rolę odkrywców. Dobrze się sprawdza u młodszych uczniów. Minusem jest to, że może wzbudzać niepewność oraz jest ryzyko, że niewłaściwe wnioski zostaną wyciągnięte. Może też zabrać więcej czasu niż nauka za pomocą metody dedukcyjnej.

Metoda dedukcyjna (od ogółu do szczegółu) – rozważanie przykładów na podstawie wcześniej przedstawionych reguł. Najpierw analizujesz tabelę gramatyczną, potem przykłady, a następnie wykonujesz ćwiczenia. Plusem tej metody jest to, że szybko i w sposób uporządkowany można przedstawić teorię. Dobrze się sprawdza u dorosłych i zmotywowanych uczniów. Pozwala zaoszczędzić czas. Minusem jest to, że może być nużąca i mniej angażująca uczniów.

Twórz własne notatki, tabele, przykłady

Nawet jeśli masz przed sobą gotowe tabele gramatyczne, zmodyfikuj je po swojemu – rozbuduj albo skróć. Wyjaśnij zagadnienie gramatyczne używając własnych słów i podając nowe przykłady. Spróbuj przekształcić zdania z podręcznika, używając własnych pomysłów. Ćwicząc, na przykład, czas przeszły ułóż zdanie z różnymi czasownikami. Będzie to praca twórcza sprzyjająca zapamiętywaniu!

Wytłumacz zagadnienie gramatyczne komuś innemu

Podobną najlepszym sposobem na naukę jest nauczanie innych. Zgodnie z National Training Laboratories, Bethel, Maine słuchając wykładu zapamiętujemy tylko 5%, czytając 10%, słuchając i śledząc prezentację 20%, oglądając demonstrację 30%, dyskutując 50%, ćwicząc w praktyce 75%, a dzięki nauczaniu innych (learning by teaching) jesteśmy w stanie zapamiętać 90% materiału!

Spróbuj znaleźć osobę, niekoniecznie uczącą się fińskiego, i wytłumacz, na przykład, zasady tworzenia partitiivi!

Automatyzacja

Im częściej będziesz spotykać jakiś odmieniony wyraz, tym naturalniej będzie on brzmiał dla ciebie. Poprzez wielokrotne powtarzanie (tzw. dryl językowy) wykształca się nawyk językowy. Nawet możesz zapomnieć zasady gramatyczne, ale powiesz dany zwrot poprawnie na wyczucie.

Ta metoda jest szczególnie polecana, jeśli reguły są bardzo rozbudowane i jest dużo wyjątków, na przykład przy tworzeniu partitiivi liczby mnogiej. Wtedy warto robić mnóstwo ćwiczeń, aż formy wejdą nam w krew!

Korzystaj z mnemotechnik

Mnemotechniki są głównie znane przy nauce słownictwa. Ale i przy nauce gramatyki można je też stosować (zobacz przykład zastosowania skojarzeń w nauce przypadków lokatywnych). Używaj kolorów do zaznaczania różnych końcówek albo układaj wierszyki.

Czytaj, pisz, słuchaj, rozmawiaj

Tak naprawdę, to nie o znajomość czystej gramatyki w nauce języka chodzi. Przede wszystkim trzeba umieć stosować zasady gramatyczne w praktyce pisząc, czytając, słuchając i rozmawiając, a nie tylko znać reguły.

Znajdź dobre materiały

Nawet mając listę zagadnień gramatycznych albo pytania w głowie, nic nie zdziałamy, jeśli nie znajdziemy odpowiedniego źródła informacji.

Można korzystać z ogólnych podręczników do nauki fińskiego takie jak opisanych w rozdziale Jaki wybrać podręcznik do nauki fińskiego?

Można też wybrać podręczniki nastawione tylko na gramatykę:

Książki z teorią gramatyki (bez ćwiczeń):

• „A grammar book of Finnish” (wersja po angielsku) lub “Suomen kielioppia ulkomaalaisille” (wersja po fińsku) L. White

• „Finnish. An essential grammar” (wersja po angielsku) lub “Suomen peruskielioppi” (wersja po fińsku) F. Karlsson

• „Tarkista tästä” H. Jönnson-Korhola, L. White (podręcznik do sprawdzania rekcji wyrazów)

Książki z ćwiczeniami:

• Seria „Harjoitus tekee mestarin” M.-L. Saunela

• „Suomen Kielen Tikapuut” H. Kangasniemi

• ”Suomen kielen alkeis- ja jatkotason kertaustehtäviä” V. Laine

• „Gramatyka języka fińskiego z ćwiczeniami” w trzech częściach mojego autorstwa

Strony internetowe do nauki gramatyki fińskiej:

• Suomika – teoria gramatyki, po polsku

• Suomen kielen rakenne – gramatyka opisowa, podręcznik po fińsku

• Verkkokielioppi Finn Lectura – gramatyka opisowa, strona po fińsku

• ISO suomen kielioppi – gramatyka opisowa, strona po fińsku

• napaketku suomi – kanał przedstawiający zagadnienia z gramatyki fińskiej po fińsku

• Suomen kielioppi Panu Mäkinen – gramatyka opisowa, strona po fińsku, niemiecku i angielsku

• Wiktionary – odmiana wyrazu

• Kielitoimiston ohjepankki – wyjaśnienia gramatyki i ortografii

• Uusi kielemme – teoria gramatyki, po angielsku

• Kielikello – czasopismo poświęcone poprawności językowej, po fińsku

• Nettitehtävät – ćwiczenia gramatyczno-leksykalne z podziałem na poziomy

• Suomea ole hyvä – ćwiczenia gramatyczne

• Venla – teoria gramatyki, po angielsku

Strony społecznościowe:

• HiNative – można zadać pytanie dotyczące gramatyki rodowitym Finom, po angielsku lub po fińsku

• wordreference – forum internetowe poświęcone nauce fińskiego, po angielsku lub po fińsku

• Finlandforum – forum internetowe poświęcone nauce fińskiego (i nie tylko), pytania można zadać po angielsku lub po fińsku