Finowie i język fiński w Szwecji

Ilu Finów mieszka w Szwecji?

Obecnie w Szwecji mieszka około 150 000 osób urodzonych w Finlandii[1] [2]. Jeśli do tego doliczymy drugi i trzecie pokolenie, czyli osoby urodzone w Finlandii oraz ich dzieci i wnuki, wyjdzie nam liczba 720 tysięcy osób fińskiego pochodzenia, co stanowi ponad 7% populacji w Szwecji[3]. Osoby osiedlone w Szwecji fińskiego pochodzenia nazywa się ruotsinsuomalaiset lub szwedzkimi Finami. Nie należy ich mylić z suomenruotsalaiset, czyli Finami mówiącymi po szwedzku jako języku ojczystym.

Jak to się stało, że tylu Finów mieszka w Szwecji?

Oczywiście trzeba przyjrzeć się historii. Przez kilkaset lat (od około roku 1300 do roku 1809) Finlandia była częścią Szwecji. W tym czasie Finowie podróżowali do Szwecji m.in. z powodu pracy. Duża liczba Finów zwana „leśnymi Finami” (po szwedzku skogsfinnar, po fińsku metsäsuomalaiset) osiedliła się w Szwecji w XVI wieku i pracowała przy wypalaniu lasów jako metody uzyskiwania gruntów rolnych.

W czasie drugiej wojny światowej, do Szwecji wyemigrowało około 70 tysięcy fińskich dzieci.

W latach 1960-1970 wielu Finów wyjechało do Szwecji z powodów zarobkowych. Rekordowo dużo osób wyemigrowało w latach 1969-1970, kiedy to w ciągu dwóch lat wyjechało do Szwecji około 80 tysięcy osób. Ułatwieniem w osiedleniu się za granicą była podpisana w roku 1954 umowa o wspólnym nordyckim rynku pracy (yhteispohjoismainen työmarkkinasopimus), która zniosła pozwolenia na pobyt i ograniczenia paszportowe.

Nadal Finowie chętnie przeprowadzają się do Szwecji, która jest najczęściej wybieranym celem emigracji. W 2015 roku 2363 Finów osiedliło się w Szwecji[4].

W jakim języku mówią Finowie w Szwecji?

Około 450 tysięcy osób fińskiego pochodzenia osiedlonych w Szwecji mówi lub rozumie po fińsku[5]. Fiński jest zresztą oficjalnym językiem mniejszościowym w Szwecji. Język fiński w Szwecji zwany ruotsinsuomi niewiele różni się od standardowego języka fińskiego w Finlandii. Różnice będą zauważalne głównie w słownictwie, które będzie często zapożyczone lub dosłownie tłumaczone ze szwedzkiego, porównaj:

Część Finów mieszkających w Szwecji mówi inną odmianą fińskiego. Jest to meänkieli (co dosłownie znaczy „nasz język”), który jest traktowany jako dialekt języka fińskiego, a w Szwecji ma oficjalny status odrębnego języka mniejszościowego. W języku meänkieli mówi ok. 30-60 tysięcy osób mieszkających na północy Szwecji w rejonie Doliny Torne (po szwedzku Tornedalen, po fińsku Tornionlaakso).

Poniżej jest przykład wypowiedzi w języku meänkieli, pod spodem jest lista użytego słownictwa z tłumaczeniem na standardowy język fiński.

Więcej o ruotsinsuomi:

Sisuradio – Radio dla mieszkańców Szwecji mówiących w języku fińskim

Urskola – Jakten på språket: Finska  – Program po szwedzku o językach mniejszościowych w Szwecji

Więcej o języku mäenkieli:

Meänraatio – Radio dla mieszkańców Szwecji mówiących w języku mäenkieli

Mäenkielen sanakirja – Słownik online mäenkieli-fińsko-szwedzki

Urskola – Jakten på språket: Meänkieli – Program po szwedzku o językach mniejszościowych w Szwecji

Źródła:

[1] SCB – utrikes-fodda

[2] Apu.fi – Ruotsinsuomalaiset nyt: Suomalaisuutta ei enää tarvitse hävetä

[3] sverigesradio – Ruotsissa on nyt 719 000 suomalaistaustaista

[4] Yle.fi – Lähes 10 000 suomalaista muutti ulkomaille viime vuonna

[5] Yle.fi – Suomen kieli valtaa tilaa Ruotsissa

Dzisiejszy wpis został stworzony w ramach akcji „W 80 blogów dookoła świata”, podczas której blogerzy językowo-kulturowi piszą na podobny temat. Jeśli temat języków mniejszościowych i emigracji Cię zainteresował, zajrzyj też do poniższych artykułów:

Szwecjoblog, Język szwedzki w Finlandii

japonia-info.pl, Brazylia – ojczyzna największej japońskiej diaspory

Biały Mały Tajfun, Język chiński w Tajlandii

Turcja okiem nieobiektywnym, Turecki Berlin

Ostez Vostre Lion, Anabaptyści i niemiecka emigracja w Ameryce